Jeden wielki kontynent i ponad 2000 różnych języków

Afryka jest kontynentem o największej różnorodności językowej. W Afryce istnieje około 2000 języków, co stanowi 1/3 liczby języków na Ziemi. Kontynent ten jest domem dla mniej niż 1/7 ludności świata. Dla porównania, w Europie jest 71 języków oficjalnie sklasyfikowanych (według klasyfikacji ISO). Skąd bierze się tak duża różnorodność językowa Afryki?

Jedną z najbardziej charakterystycznych cech krajów afrykańskich jest duża liczba języków, którymi posługują się na co dzień. Statystyki te są zdumiewające: w większości krajów mówi się 100-250 językami! Dla zobrazowania sytuacji można posłużyć się wynikami badania przeprowadzonego na 100 Ugandyjczykach, które wykazało, że znali oni i używali średnio 4,3 języków. Jest to największa koncentracja języków na całym świecie. Jak to się stało?

Za obecną mapę językową Afryki odpowiedzialne są również długotrwałe procesy społeczne, ekonomiczne i polityczne. To właśnie tam żyli pierwsi ludzie i tam powstały pierwsze języki. Niektórzy antropolodzy właśnie temu przypisują obecną różnorodność. Ludzie przemieszczali się z Afryki na inne kontynenty. Im więcej podróżowali, tym bardziej homogeniczny stawał się ich język. Można to zilustrować butelką, która jest szeroka u dołu, ale zwęża się ku szyjce. Afryka jest najstarszym kontynentem w historii, co może wyjaśniać, dlaczego ma tak zróżnicowany krajobraz językowy.

Wielojęzyczność - tak czy nie?

Ta duża liczba języków na tak małym obszarze stanowiła duże wyzwanie dla afrykańskich rządów w postkolonialnym świecie. Niejednokrotnie, kraje po odzyskaniu niepodległości na Czarnym Kontynencie nadawały status urzędowy dwóm lub trzem językom, aby zjednoczyć podzielony kulturowo lub etnicznie kraj i podkreślić jedność narodu. Ze wszystkich języków urzędowych często wybierano ten "odziedziczony po byłym kolonizatorze", np. angielski lub francuski.

Polityka ochrony krajobrazu językowego Afryki została wprowadzona dopiero niedawno. Znaczenie języka w kształtowaniu i pielęgnowaniu tożsamości narodowej i kulturowej zostało dostrzeżone przez rządy. Języki lokalne są coraz częściej używane w szkołach i mediach.

Wiele języków afrykańskich jest znanych jako transgraniczne. Nie są one ograniczone do jednego narodu lub grupy etnicznej, ale można je usłyszeć w wielu innych krajach. Do najczęściej używanych języków w Afryce należą Suahili i Jula, a także Hausa i Suahili. Podobnie jak w innych częściach, dominującymi językami są często języki narodów i grup etnicznych, które kontrolują szlaki komunikacyjne i handel.

Sprawdź również: Kraje w których mówi się w języku francuskim - http://lang4you.pl/blog/aual/kraje-francuskojezyczne-i-odmiany-jezyka-francuskiego.html

Co dalej?

Afryka nie jest jedynym kontynentem, na którym występuje tak wiele dialektów. Podobną sytuację można zaobserwować w Azji i Oceanii. Regiony te od Afryki odróżnia większe zagrożenie wyginięcia lokalnych języków. Przewiduje się, że w niedalekiej przyszłości 60% tych języków zniknie z językowej mapy tego świata. W Afryce jest ich nieco mniej, bo około 13%.

Wynika to z kolonizacji Afryki. Miliony ludzi ze Starego Kontynentu migrowało z Azji Południowo-Wschodniej i Ameryki Południowej do podbitych krajów ze swoim językiem (hiszpański, angielski) w czasie ekspansji europejskiej. Afryka, przeciwnie, nigdy nie była zamieszkana przez dużą liczbę Europejczyków. Dzięki temu lokalne języki mogły się nadal rozwijać i nie były wypierane przez mowę kolonizatorów.

Naukowcy przewidują, że jeśli Afryka będzie się rozwijać w podobny sposób jak Europa i obie Ameryki, to wkrótce zdominują ją 2-3 języki, które stopniowo zastąpią rodzime. Pozostaje nam mieć nadzieję, że języki te nie zostaną utracone na rzecz rozwoju gospodarczego, a afrykański folklor językowy będzie nadal kwitł.